De Park-in-Shape studie: wat betekent dit onderzoek voor mij?

De onderzoekersresultaten van de Park-in-Shape studie werden gepubliceerd in The Lancet Neurology (2019) door N. van der Kolk en andere auteurs. Door de uitgebreide media-aandacht hiervoor zijn er veel vragen van parkinsonpatiënten over hoe ze de resultaten kunnen toepassen in hun eigen situatie. De antwoorden op de meest gestelde vragen vind je hier!

Over de Park-in-Shape studie

In de Park-in-Shape studie keken onderzoekers naar de invloed van regelmatig bewegen op symptomen van de ziekte van Parkinson. Ze vergeleken twee beweegprogramma’s: het doen van rek- en strekoefeningen met het doen van conditietraining op een hometrainer. Beide beweegprogramma’s werden door de deelnemers drie keer per week thuis uitgevoerd, gedurende zes maanden. Om mensen te motiveren werd gebruik gemaakt van gaming elementen en een app. Hiernaast werden de deelnemers op afstand begeleid door een coach.

Wat betekent dit nieuwe onderzoek voor mij?

Dit onderzoek laat zien hoe belangrijk regelmatig sporten is voor mensen met parkinson. Door regelmatig te trainen wordt je conditie beter, wat veel voordelen heeft voor mensen met parkinson. Daarnaast laat de Park-in-Shape studie zien dat de lichamelijke klachten van de ziekte gelijk blijven. Dit was in ieder geval zo tijdens de zes maanden waarin de deelnemers getest werden. Bij de controlegroep (de deelnemers die alleen rek- en strekoefeningen deden) werden de klachten wel erger. Dit hadden de onderzoekers ook verwacht, omdat parkinson een progressieve ziekte is. Het lijkt daarom voor mensen met parkinson extra belangrijk om regelmatig te sporten.

Waarom is er gekozen voor een hometrainer en kan ik ook op een andere manier sporten?

In de Park-in-Shape studie hebben de onderzoekers voor een hometrainer gekozen omdat dit ook bij gebruik in de thuissituatie veilig is. Ook kunnen mensen met parkinson vaak nog goed fietsen, ook als zij bijvoorbeeld niet meer goed kunnen lopen. Maar de hometrainer is niet de enige manier om te sporten. Elke sport die ervoor zorgt dat je hartslag omhooggaat kan hetzelfde effect hebben. Omdat het vaak lastig is om het sporten langer vol te houden, is het belangrijk dat je een sport doet die je leuk vindt (daarom werden in de studie gaming elementen gebruikt). Daarnaast is het natuurlijk belangrijk dat het sporten veilig is. Als je twijfelt over welke sport je het beste zou kunnen beoefenen kun je dit bespreken met een ParkinsonNet fysiotherapeut (deze zijn te vinden via de parkinson zorgzoeker).

Kan ik de hometrainer en game/app ook kopen? 

De testopzet die gebruikt is bij de Park-in-Shape studie (hometrainer en motiverende app) zijn niet commercieel verkrijgbaar. Er zijn commercieel wel andere mogelijkheden om gaming elementen te gebruiken bij je conditietraining. Bedrijven die zich hier mee bezig houden zijn onder andere Tacx en Zwift. Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van een zogenaamde smarttrainer (ook wel fietstrainer genoemd) waar je je eigen racefiets of mountainbike in kunt monteren. Je maakt dus een soort hometrainer van je “buitenfiets”. Door de smarttrainer te verbinden met een virtueel trainingsprogramma van bijvoorbeeld Tacx of Zwift kun je gaming elementen toevoegen. Om dit te doen doorloop je dus zelf een aantal stappen voordat je  kunt starten. Dit heb je nodig: fiets, fietstrainer, abonnement op Zwift, tablet of computer, en hartslagmeter met bluetooth. Je kunt zelfs via Strava (een app om je sportactiviteiten te volgen en te delen) een eigen groep aanmaken om mee te trainen en elkaar zo te stimuleren. Tacx biedt binnenkort ook een volledige opstelling aan (neo bike smart).

Let op: wij hebben geen ervaring met deze producten en kunnen daarom ook geen persoonlijke adviezen geven. Het is verstandig om voor jezelf na te gaan wat bij jou en je budget past.

De gaming elementen hebben als doel extra te motiveren. Fietsen op een “gewone” hometrainer zonder gaming elementen heeft (als je het even vaak doet) hetzelfde effect. Je kunt dus ook een gewone hometrainer aanschaffen en jezelf op een andere manier motiveren. Andere mogelijkheden om het sporten leuk te houden/te maken zijn:

• Sporten in groepsverband of met een sportmaatje. Er zijn ondertussen een groot aantal sportmogelijkheden voor mensen met parkinson, maar je kunt natuurlijk ook met een gewone sportgroep meedoen.
• Muziek luisteren tijdens het sporten. Dit kan er ook voor zorgen dat je makkelijker beweegt. Let op: tijdens sporten in de buitenlucht ben je tijdens het luisteren naar muziek minder alert op wat er om je heen gebeurt. Bedenk altijd of het veilig is om met muziek aan te sporten.
• Doelen stellen waar je voor gaat trainen en dit afspreken met bijvoorbeeld een sporttrainer of fysiotherapeut.
• Vraag je omgeving om jouw  supporter te zijn en maak afspraken met hen over “beloningen” wanneer je bepaalde doelen behaalt.

Hoe kan ik het beste gaan trainen op mijn eigen hometrainer?

Heb je een hometrainer en wil je hiermee aan de slag? Om je conditie te trainen moet je hartslag omhooggaan. Je merkt dit doordat je gaat hijgen. Belangrijk is dat je ondanks het hijgen nog wel een gesprek kunt voeren. Als dit niet meer lukt is de inspanning waarschijnlijk te zwaar. Je kunt ook heel gericht op een bepaalde hartslag gaan trainen. Omdat bij de ziekte van Parkinson het verhogen van de hartslag op een gegeven moment lastiger wordt, kan het zo zijn dat standaard adviezen die op internet te vinden zijn voor jou niet goed zijn. Het is daarom goed om voordat je deze trainingen wilt gaan volgen, contact op te nemen met een (ParkinsonNet) fysiotherapeut of sporttrainer. Ook kun je bij een sportarts langsgaan voor advies.

Als je sporttrainer nog niet bekend is met het begeleiden van mensen met parkinson dan kun je je sporttrainer wijzen op de e-learning “Sporttrainers voor parkinson”.

Hoeveel moet ik bewegen?

In de Park-in-Shape studie vroegen we mensen om drie keer per week 30 minuten intensief te bewegen. Dit was gebaseerd op de oude beweegrichtlijnen waarbij onderscheid werd gemaakt tussen matig intensief en intensief bewegen. In de nieuwe beweegrichtlijnen staat het motto “bewegen is goed, meer bewegen is beter”. Hierin wordt geadviseerd om tweeënhalf uur per week matig intensief te bewegen, verdeeld over verschillende dagen (zie ook de website van de hartstichting over de beweegnormen). Maar het is niet zo dat je alleen fitter wordt als je tweeënhalf uur in de week beweegt; het is vooral belangrijk om in beweging te blijven en niet stil te gaan zitten.

Zitten er risico’s aan conditietraining bij parkinson?

In de Park-in-Shape studie zijn geen negatieve effecten van de training gevonden. Alle deelnemers zijn voor het begin van het onderzoek uitgebreid “gekeurd” door een cardioloog of sportarts om te zien hoe hun hartslag reageerde op een training. We raden iedereen die wil gaan starten met conditietraining  aan om dit te bespreken met een professional. Dit kan dus een sporttrainer zijn die bekend is met parkinson, een ParkinsonNet fysiotherapeut, een sportarts of een huisarts.

Komt er een vervolg op de Park-in-Shape studie?

Er komt een nieuw onderzoek naar andere methodes om mensen met parkinson te motiveren meer te bewegen. Hiervoor wordt onder andere gebruik gemaakt van een smartphone. Dit onderzoek is nog niet gestart. Via onze website houden we je op de hoogte. Nog geen lid van ParkinsonNEXT? Meld je dan nu aan.

Waar vind ik meer informatie over parkinson en bewegen?

• Met de opbrengst van BikevoorParkinson 2018 zijn video’s opgenomen over parkinson en vitaliteit. Deze video’s gaan onder andere over de effecten van sporten en motivatiestrategieën. Bekijk de video’s van ‘Vitaal met parkinson’ hier.
• ParkinsonTV uitzending over “Bewegen & Parkinson”.
• Kijkersvragen over bewegen en parkinson.
• ParkinsonTV uitzending over “Dans & Parkinson”.
• Kijkersvragen over dans en parkinson.
• Informatie van de Parkinson Vereniging over verschillende vormen van bewegen en het nut daarvan bij parkinson (onder andere Tai Chi, danstherapie en Qigong).
• Voor informatie over boksen met parkinson zie onder andere www.parkinsonboxing.nl en www.boksacademienijmegen.nl/index.php/training/parkinson-boksen.
• Boek “Hersenstormen” van Jon Palfreman met een hoofdstuk over bewegen als medicijn.
• Boek “Een nieuwe uitdaging met parkinson” van Peter van den Berg: hoofdstuk 36 gaat over sporten en bewegen.