Vakantie als medicijn? De resultaten zijn bekend!

Met het project ‘Vakantie als medicijn?’ wilden onderzoekers van het Radboudumc meer te weten komen over de invloed van vakantie op klachten bij de ziekte van Parkinson. Er werden in totaal 147 vragenlijsten ingevuld en de onderzoekers hebben inmiddels alle resultaten bestudeerd. Je leest hieronder wat er uit het onderzoek naar voren kwam.

Hoofdvraag en extra doel

De hoofdvraag van het onderzoek was: hoe ervaren mensen met parkinson hun klachten als ze op vakantie zijn en welke zaken zijn (volgens henzelf) van invloed op veranderingen in klachten? Maar dat was niet het enige waar de onderzoekers benieuwd naar waren. Er was namelijk een extra doel dat de onderzoekers geheim hielden om de resultaten niet te beïnvloeden. Dit doel was onderzoeken of een verblijf op hoogte parkinsonklachten kan beïnvloeden.

Hoogte en parkinsonklachten

Het idee dat hoogte invloed kan hebben op parkinsonklachten ontstond bij voormalig arts Soania Mathur. De Canadese Soania kreeg parkinson op haar 27e. Ze is nu actief als spreker, schrijver en voorlichter op het gebied van parkinson, bijvoorbeeld binnen de Michael J. Fox Foundation. Toen zij op vakantie was in een hoog gebergte (2000-3000 meter) merkte ze dat haar parkinsonklachten minder werden. Zo schrijft ze:

“Ik merkte een duidelijke verbetering in mijn parkinsonklachten. Ik gebruikte minder levodopa, had minder last van trillen, geen voetkrampen, sliep beter en voelde me in zijn geheel beter. Toen ik thuis kwam, kwamen mijn klachten terug en gebruikte ik weer mijn normale dosering levodopa.”

“Op 2750 meter hoogte merkte ik dat mijn tremor compleet verdwenen was. Ik kon met mijn hand die normaal trilt een flesje water oppakken en drinken.”

Deze ervaringen deelde Soania en de onderzoekers van het Radboudumc namen dit mee in hun onderzoek.

Wie deden er mee?

Voor het onderzoek vulden 147 mensen een online vragenlijst in over hun vakantie-ervaringen. De deelnemers kwamen uit verschillende landen en gingen naar verschillende landen op vakantie:

• 65% kwam uit Nederland. Zij gingen vooral op vakantie naar Nederland, Duitsland, Frankrijk en Spanje.
• 10% kwam uit Zweden. Zij gingen vooral op vakantie naar Zweden en Spanje.
• 6% kwam uit de Verenigde Staten. Zij gingen vooral op vakantie naar de Verenigde Staten.
• 5% kwam uit Iran. Zij gingen vooral op vakantie naar Iran.
• Voor de rest kwamen deelnemers uit Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië, Griekenland, Ierland, IJsland, Zuid-Afrika, Australië en Brazilië (14%).

De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 62,5 jaar. Het aantal mannen en vrouwen was ongeveer gelijk verdeeld. De deelnemers hadden gemiddeld al 7 jaar parkinson en 94% van hen gebruikte parkinsonmedicatie.

Wat was de invloed van vakantie?

Ten eerste de hoofdvraag: hoe ervaren mensen met parkinson hun klachten als ze op vakantie zijn? Uit de vragenlijst kwam naar voren dat 43% van de deelnemers geen verandering merkte in hun klachten. Vijfenveertig procent merkte een duidelijke afname in parkinsonklachten, maar bij 12% namen de parkinsonklachten juist toe op vakantie.

De mensen die een duidelijke afname merkten, merkten dit bij vele verschillende parkinsonklachten zoals tremor, stemming, stijfheid, pijn en lopen. Dit gold ook voor de mensen die juist een duidelijke toename merkten, al leken zij vooral extra vermoeid te zijn op vakantie.

Er werd ook gevraagd naar de zaken die volgens de deelnemers van invloed waren op de verandering in klachten. Mensen bij wie de parkinsonklachten afnamen, schreven hierover bijvoorbeeld:

“Ik was minder moe en had meer energie. Dit kwam door de andere omgeving en lekker relaxt de dag door.”

“Ik merkte een duidelijke verbetering. Dit kwam door in de natuur zijn, er moet veel minder, veel minder spullen, geen tv en internet.”

“Ik voelde me minder stijf en mijn stemming was veel beter. Dit kwam door familie in de buurt, ontspanning en veel zwemmen.”

Mensen bij wie de parkinsonklachten toenamen, schreven hierover bijvoorbeeld:

“Ik kon moeilijker lopen door spierverkrampingen, balansproblemen en pijnlijke spieren. Dit kwam doordat mijn medicatie minder goed werkte door de warmte.”

“Er was zoveel te doen en minder tijd om te rusten dat mijn stemming verslechterde en ik erg vermoeid was. Dit kwam door de verandering in routine, veel activiteiten, veel stress en de veranderingen in mijn eetpatroon.”

Samenvattend lijkt het om een individueel samenspel van onderstaande zaken te gaan. Bij de ene persoon zorgen bepaalde zaken voor een verbetering in klachten, maar bij de andere persoon kan dit leiden tot een verslechtering in klachten. Stress lijkt hier een rol bij te spelen. Mensen die op vakantie last hebben van stress, ervaren vaker een verslechtering in klachten.

Was was de invloed van hoogte?

Van alle deelnemers gingen 21 mensen op vakantie boven 2000 meter hoogte. Van deze mensen merkte ongeveer 60% dat hun parkinsonklachten afnamen. Voor de groep die beneden de 2000 meter bleef, was dit ongeveer 40%. Dit verschil is links te zien in onderstaande grafiek.

Conclusie

In dit onderzoek was maar een klein deel van de deelnemers boven de 2000 meter op vakantie geweest. De onderzoekers kunnen daarom nog niet met zekerheid zeggen wat de invloed van hoogte is. De conclusie van het onderzoek is dan ook als volgt:

Vervolgonderzoek

De onderzoekers zijn nu bezig met het opzetten van een onderzoek naar hoogte waarbij de omstandigheden voor alle deelnemers hetzelfde zijn. Deelnemers hoeven hiervoor niet op vakantie. Om de invloed van hoogte na te bootsen, wordt er gebruik gemaakt van een zuurstofmasker. Op die manier kan de invloed van hoogte beter worden onderzocht. Oftewel: wordt vervolgd!